یادداشت : ابراهیم بهمنی

سوزاندن ۳۵ میلیارد دلار ثروت ملی: نفت و گاز در گرداب فلرینگ

ابراهیم بهمنی در یادداشتی از وضعیت آلودگی گلایه کرد: مشعل‌های گاز در جایی که عنوان پایتخت انرژی کشور را یدک می کشد، به شدت هوای منطقه را آلوده کرده‌اند. عسلویه و کنگان در چنگال آلودگی، این وضعیت زنگ خطری جدی برای بیش از ۲۰۰ هزار ساکنین این دیار به شمار می‌آید!

یادداشت ابراهیم بهمنی: در یک دهه اخیر، ایران با سوزاندن بیش از ۳۵ میلیارد دلار از ثروت ملی خود به دلیل “فلرینگ” (سوزاندن گاز و مایعات زائد) به شدت آسیب دیده است. طبق اطلاعات منتشر شده، حجم فلرینگ در ایران در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ به ترتیب ۱۷.۳۸ میلیارد مترمکعب بوده است.

این معضل در حالی ادامه دارد که انتقادات مقام‌های مسئول، به‌ویژه مقام معظم رهبری، به‌دلیل آلودگی‌های زیست‌محیطی ناشی از فلرینگ روز به روز افزایش می‌یابد.

فلرینگ به‌خاطر عدم سرمایه‌گذاری مناسب در فناوری‌های بازیافت گازهای مشعل و مشکلات زیرساختی به‌وجود آمده است. در واقع، سوزاندن روزانه حدود ۴۸ میلیون مترمکعب گاز که معادل صادرات گاز به کشورهای همسایه است، یک هدررفت عظیم محسوب می‌شود.

با اینکه ایالات متحده در کاهش شدت فلرینگ موفق بوده است، ایران هنوز در این زمینه به پیشرفت چشمگیری دست نیافته است.مجموع گازهای سوزانده شده در ایران سالانه ۵.۳ میلیارد دلار ضرر اقتصادی به کشور وارد می‌کند.

همچنین، اثرات زیست‌محیطی ناشی از فلرینگ نگران‌کننده است؛ به ازای هر مترمکعب گاز مشعل، حدود ۲.۳ کیلوگرم دی‌اکسید کربن به جو آزاد می‌شود.

وزارت نفت ایران نیز متعهد شده است که تا سال ۱۴۰۰، میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را به‌صورت غیرمشروط ۴ درصد و به‌صورت مشروط ۸ درصد کاهش دهد. عدم رعایت این تعهدات ممکن است منجر به جریمه‌های سنگین بین‌المللی گردد.

پروژه‌های جدیدی برای جمع‌آوری گازهای مشعل معرفی شده‌اند، اما تاکنون تنها ۱۰ درصد از این طرح‌ها به مرحله اجرایی رسیده‌اند. در حالی که کشورهای حاشیه خلیج فارس با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جمع‌آوری و بازیافت گازهای مشعل به کاهش قابل توجهی در میزان فلرینگ خود دست پیدا کرده‌اند، ایران هنوز در این راه با چالش‌هایی مواجه است.

علاوه بر این، وزارت نفت ایران اخیراً از امضای قراردادهایی برای جمع‌آوری گازهای مشعل خبر داده است؛ با این حال، تکیه بر فناوری‌های نوین و جذب سرمایه‌گذاری‌های گسترده جهت تحقق اهداف محیط‌زیستی و اقتصادی ضروری است.

به عنوان مثال، اجرای پروژه‌های FGR (Flare Gas Recovery) در پارس جنوبی می‌تواند آلودگی‌های ناشی از فلرینگ را تا ۹۰ درصد کاهش دهد و با استفاده از تجهیزات Skid Mounted، به سرعت و به‌طور مؤثر گازهای مشعل را جمع‌آوری کند. اگرچه پیش‌بینی می‌شود که با اجرای پروژه‌های جمع‌آوری گازهای مشعل در عسلویه ، ۳۵۰ میلیون یورو ارزش اقتصادی ایجاد شود، هنوز راه طولانی‌ای تا رسیدن به استانداردهای مطلوب باقی مانده است.

در نهایت، سوء مدیریت و عدم بهره‌برداری مؤثر از فلرینگ در این سال‌ها منجر به خسارت و همچنین هدررفت‌های قابل‌توجه‌ای شده که در مقایسه با کشورهای دیگر، نیازمند توجه و اقدام فوری است.