حسین دهقان‌زاده:

روشنگری در مسیر انقلاب؛ اهمیت جهاد تبیین در جامعه امروز

یادداشت حسین دهقان زاده: در دنیای پرهیاهوی امروز، جهاد تبیین به‌عنوان یک راهبرد فرهنگی و اجتماعی، نقشی حیاتی در روشنگری و مقابله با شایعات و اطلاعات نادرست ایفا می‌کند. این مفهوم که ریشه در معارف اسلامی دارد، نه‌تنها به حفظ انسجام اجتماعی کمک می‌کند، بلکه ابزار قدرتمندی برای ترویج تفکر انتقادی و تقویت آگاهی عمومی است.

تحلیل‌گر: حسین دهقان‌زاده، دانشجوی دکتری علوم سیاسی
در فضای پیچیده و چندوجهی امروز، جهاد تبیین به‌عنوان یکی از مفاهیم کلیدی در گفتمان اجتماعی و سیاسی ایران، اهمیتی مضاعف یافته است. این رویکرد که ریشه‌ای عمیق در معارف اسلامی دارد، بر پایه روشنگری و آگاهی‌بخشی به جامعه استوار است. قرآن کریم نیز به‌عنوان کتاب بیان، رسالتی مشابه را بر عهده داشته و از تبیین حقایق به‌عنوان ابزاری برای هدایت انسان‌ها یاد کرده است.

اهمیت جهاد تبیین
در دوران معاصر، تحولات سریع و پیچیدگی ارتباطات باعث شده تا شایعات، اطلاعات جعلی و تفسیرهای نادرست به سرعت در افکار عمومی نفوذ کنند. در چنین فضایی، جهاد تبیین به‌عنوان ابزاری برای تقابل با این چالش‌ها نقشی بی‌بدیل دارد.

مقابله با شایعات: روشنگری و ارائه اطلاعات صحیح به مردم، یکی از راه‌های اصلی مقابله با اخبار جعلی است.
افزایش آگاهی عمومی: جهاد تبیین، جامعه را برای فهم بهتر مسائل پیچیده آماده کرده و تفکر انتقادی را تقویت می‌کند.
حفظ انسجام اجتماعی: با تبیین صحیح مسائل، می‌توان از تنش‌های اجتماعی کاست و وحدت ملی را تقویت کرد.
ارتباط جهاد تبیین با انقلاب اسلامی
انقلاب اسلامی ایران خود نتیجه یک فرایند گسترده و عمیق تبیینی بود. امام خمینی (ره) با آشکارسازی حقایق، نقش بزرگی در آگاهی‌بخشی جامعه ایفا کرد. این تجربه تاریخی نشان می‌دهد که تداوم انقلاب، بدون روشنگری مستمر و تبیین واقعیات، غیرممکن است. در مقابل، تحریف مفهوم تبیین و استفاده از آن برای توجیه اشتباهات یا پوشاندن حقایق، یک خطر جدی محسوب می‌شود که باید از آن اجتناب کرد.

راهکارهای عملی برای جهاد تبیین
برای اجرای موفق جهاد تبیین، ابزارها و روش‌های متنوعی وجود دارد:

استفاده از رسانه‌های دیجیتال و اجتماعی برای ارتباط گسترده‌تر با اقشار مختلف جامعه.
برگزاری جلسات عمومی و تولید محتوای آموزشی هدفمند.
تشویق به گفتگو و تبادل نظر برای ارتقای سطح فهم مشترک.
چالش‌ها و محدودیت‌ها
اجرای این رویکرد نیز با موانعی روبه‌رو است:

مقاومت در برابر تغییر دیدگاه‌ها: برخی افراد ممکن است به‌سختی پذیرای دیدگاه‌های جدید شوند.
دشواری در دستیابی به همه اقشار جامعه: نیاز به ابزارهای ارتباطی کارآمد و فراگیر وجود دارد.
خطر سوءاستفاده: جهاد تبیین نباید به ابزاری برای تبلیغات سطحی یا یک‌جانبه‌نگری تبدیل شود.
نقش دانشگاهیان در جهاد تبیین
دانشگاهیان به دلیل نقش مؤثر خود در تربیت نسل جوان، مسئولیتی ویژه در این زمینه دارند. با روشنگری و تبیین دستاوردهای انقلاب و کارآمدی نظام، آن‌ها می‌توانند امید را در جامعه تقویت کرده و جوانان را در مسیر سازندگی هدایت کنند. از سوی دیگر، تأکید بر گفتمان مقاومت، تکیه بر توان داخلی و پرهیز از سیاه‌نمایی، ابزارهایی کلیدی در حفظ وحدت و انسجام ملی است.

جهاد تبیین، فراتر از یک وظیفه، راهبردی ضروری برای حفظ و تقویت سرمایه اجتماعی در برابر هجمه‌های فکری و فرهنگی دشمن است. این رویکرد که مبتنی بر صداقت، اخلاق و احترام به تنوع دیدگاه‌هاست، می‌تواند جامعه را در مسیر پیشرفت، وحدت و پایداری هدایت کند.