یادداشت:

با ریش در دولت شهید رئیسی؛ بدون ریش در دولت پزشکیان؟

تغییر چهره مدیرکل ورزش و جوانان استان بوشهر جلب توجه کرده است. وی مدتی است محاسن خود را می‌زند، اقدامی که از سوی برخی به عنوان تلاش برای ابقا عنوان شده است.

تغییر چهره مدیرکل ورزش و جوانان استان بوشهر جلب توجه کرده است. وی مدتی است محاسن خود را می‌زند، اقدامی که از سوی برخی به عنوان تلاش برای ابقا عنوان شده است.

اگرچه در جوامع اسلامی، به‌ویژه در ایران، تراشیدن ریش ممکن است نهی شود، در دنیای امروز باید به تنوع فقهی و فرهنگی در دنیای اسلام توجه کرد. در عصر مدرن، با توجه به دگرگونی‌های اجتماعی و تغییرات فرهنگی، تمرکز بر مسائل ظاهری مانند “ریش داشتن” یا “نداشتن ریش” به تنهایی، نمی‌تواند معیار معتبری برای سنجش ایمان و دیانت همه افراد باشد. بسیاری از افرادی که ریش نمی‌زنند، همچنان به اصول دینی و اخلاقی پایبند هستند و بسیاری از ویژگی‌های مهم اخلاقی و دینی آن‌ها از نگاه فقهی و اجتماعی بیشتر از ظواهر اهمیت دارد.

آزادی فردی در تصمیم‌گیری برای ظاهر “مناسب” قابل احترام است. معیارهای دینی و مذهبی باید بر اساس فهم دقیق و کامل از آموزه‌های دینی و نه بر اساس هنجارهای اجتماعی سطحی که ممکن است برآمده از تصورات متفاوتی باشد، این تفکرات باید ارزیابی شوند. جوامع امروزی بیشتر به درون افراد، نیت‌ها، کردارها و تلاش‌های آنان برای عمل به اصول دینی توجه می کند. برخی ها بر این باورند، تراشیدن ریش یا نداشتن آن نباید به‌عنوان معیاری برای ارزیابی تخصص و توانمندی یا شخصیت افراد در نظر گرفته شود.

جوامع امروزی در دنیا به جای تمرکز بر ظاهر افراد، به ویژگی‌های درونی آن‌ها، از جمله کردار، نیت و تلاش برای عمل به اصول دینی، توجه می کنند. در نتیجه، تراشیدن ریش یا نداشتن آن نباید به عنوان معیاری برای ارزیابی تخصص افراد در نظر گرفته شود.


حال از نظر شرعی و دین هم پرسش های دینی بررسی می کنیم.

تعریف احتیاط واجب:
احتیاط واجب یعنی فقیه در مسأله‌ای فتوی نداده، ولی طبق احتیاط، آن عمل باید انجام شود. در این موارد، می‌توان به فتوای مجتهدی دیگر مراجعه کرد.

پرسش‌ها و احکام تراشیدن ریش:

  1. حکم تراشیدن ریش کامل (با تیغ یا ماشین):
    • برخی مراجع (به جز آیت‌الله بهجت و آیت‌الله صافی): تراشیدن ریش به‌طور کامل با احتیاط واجب حرام است.
    • آیت‌الله صافی و بهجت: تراشیدن ریش حرام است.
  2. آیا ریش پروفسوری (ریش کوتاه) کفایت می‌کند؟
    • مراجع مانند امام خمینی، خامنه‌ای، بهجت و دیگران: تراشیدن هر قسمتی از ریش (مثل دو طرف گونه‌ها) حکم تراشیدن تمام ریش را دارد.
    • آیت‌الله تبریزی، مکارم و فاضل: اگر چانه و اطراف صورت (حدود یک چهارم صورت) تراشیده نشود و عرفاً ریش داشته باشد، کفایت می‌کند.
  3. منظور از صدق ریش چیست؟
    • همه مراجع: منظور این است که در عرف مردم به آن «ریش» گفته شود.
  4. آیا تراشیدن ریش با تیغ و ماشین مشابه است؟
    • همه مراجع: هر وسیله‌ای که باعث تراشیده شدن موهای صورت به‌گونه‌ای شود که مردم آن را ریش ندانند، حکم مشابه دارد.
  5. گذاشتن خط ریش چه حکمی دارد؟
    • همه مراجع: تراشیدن فقط روی گونه‌ها (خط ریش) اشکالی ندارد.
  6. ریش تراشی برای هنرمندان:
    • همه مراجع: هنرمندان برای گریم و نمایش ریش، نباید ریش خود را تراشیده نشان دهند.
  7. مشکلات بهداشتی مانند خارش یا گردوغبار:
    • همه مراجع: این مشکلات مجوزی برای تراشیدن ریش ایجاد نمی‌کنند.
  8. اگر گذاشتن ریش ضرر داشته باشد؟
    • همه مراجع: در صورتی که گذاشتن ریش به بدن ضرر داشته باشد، تراشیدن آن اشکال ندارد.
  9. اگر برای جلوگیری از توهین مردم ریش خود را بزنیم چه حکمی دارد؟
    • اگر توهین به حدی باشد که تحمل آن غیرعادی و سخت شود، می‌توان ریش را تراشید.
  10. آیا می‌توان برای عدم انگشت‌نما شدن ریش را تراشید؟
  • همه مراجع: خیر، در این حالت ریش نباید تراشیده شود.
  1. تراشیدن موهای کم صورت برای پر شدن آن؟
  • همه مراجع: اگر موها به‌طور طبیعی کم بوده و صدق ریش بر آن نمی‌کند، تراشیدن آن مشکلی ندارد.
  1. حکم تراشیدن سبیل:
  • تراشیدن سبیل اشکال ندارد، اما بلند کردن آن به اندازه‌ای که هنگام خوردن و آشامیدن با غذا یا آب برخورد کند، مکروه است.