روند کند کاهش فلرینگ در پارس جنوبی

منطقه پارس جنوبی با ۹۷ فلر فعال، یکی از بزرگ‌ترین منابع آلایندگی صنعتی ایران است. وعده کاهش ۶۰ درصدی فلرینگ تا ۱۴۰۴ با موانع اعتباری و اجرایی مواجه شده و سلامت ساکنان و محیط‌زیست منطقه را تهدید می‌کند.

خبرگزاری فارس – محبوبه بهمنی خبرنگار فعال حوزه محیط زیست: منطقه پارس جنوبی، به‌عنوان رگ حیاتی صنعت انرژی ایران، با بیش از ۹۷ فلر فعال در پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها، یکی از بزرگ‌ترین منابع آلایندگی صنعتی کشور است. این فلرها، که برای سوزاندن گازهای قابل اشتعال و سمی طراحی شده‌اند، حجم عظیمی از آلاینده‌ها مانند دی‌اکسید گوگرد و ذرات معلق (PM2.5) منتشر می‌کنند و کیفیت هوای منطقه را به‌طور مداوم در وضعیت آلوده نگه داشته‌اند. این وضعیت، تهدیدی جدی برای سلامت ساکنان و محیط‌زیست منطقه ایجاد کرده است. با وجود وعده کاهش ۶۰ درصدی فلرینگ تا سال ۱۴۰۴ از سوی سخاوت اسدی، مدیرعامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، کمبود اعتبارات و تأخیر در اجرای مصوبه سال ۱۳۹۹ هیئت دولت، تحقق این هدف را با موانع جدی مواجه کرده است. پارس جنوبی، در کنار نقش کلیدی اقتصادی، زیر بار سنگین آلودگی‌های زیست‌محیطی و شعله‌های سرکش فلرها، با چالش‌های بزرگی برای دستیابی به توسعه پایدار روبه‌روست.


عبدالرحمن مرادزاده، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر، صبح امروز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس درباره برنامه‌های کاهش آلایندگی در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس توضیح داد: در منطقه پارس جنوبی در مجموع ۹۷ مشعل فلر فعال در پالایشگاه‌های گاز و مجتمع‌های پتروشیمی وجود دارد که جزو زیرساخت‌های ایمنی و حیاتی هر پالایشگاه محسوب می‌شوند و برای سوزاندن ایمن گازهای قابل اشتعال، سمی و انفجاری طراحی شده‌اند.

وی با اشاره به مصوبه هیئت دولت در پایان سال ۱۳۹۹، گفت: این مصوبه با هدف کاهش آلودگی هوا، کاهش انتشار دی‌اکسید گوگرد، کاهش مشعل‌سوزی (فلرینگ)، تصفیه پساب‌های صنعتی، مدیریت پسماندها و احداث بیمارستان و مرکز جامع سلامت تدوین شد. در این برنامه وظایف دستگاه‌های مختلف از جمله وزارت نفت، وزارت بهداشت، وزارت راه و شهرسازی و سازمان حفاظت محیط‌زیست به عنوان ناظر تعیین شده و پیشرفت اجرای مصوبه به‌صورت سالانه ارزیابی می‌شود.

مرادزاده افزود: پس از انجام اصلاحات فرآیندی در پالایشگاه‌های اول تا دوازدهم و تأمین اعتبار توسط شرکت ملی نفت ایران، میزان گازهای سوزانده‌شده در فلرها نسبت به وضعیت قبل از سال ۱۳۹۹ به میزان قابل توجهی کاهش یافته است، به ویژه در پالایشگاه‌های مستقر در منطقه پارس ۲ (کنگان) و پالایشگاه‌های سوم، چهارم، هفتم و هشتم.

وی در خصوص برنامه‌های آینده بیان کرد: بر اساس اعلام سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، بخش‌هایی از گازهای فلر مازاد که نیازمند سرمایه‌گذاری خصوصی بودند، به چهار شرکت خصوصی واگذار شده است. با اجرای کامل این پروژه‌ها تا پایان سال آینده، پیش‌بینی می‌شود میزان فلرینگ منطقه به کمتر از سه میلیون مترمکعب در روز کاهش یابد. البته خاموشی کامل فلرها ممکن نیست زیرا هر پالایشگاه برای شرایط اضطراری نیازمند سامانه فلر فعال است و هدف اصلی کاهش جریان‌های روتین است.

مرادزاده درباره کاهش ذرات معلق PM2.5 گفت: پروژه‌ای پژوهشی توسط منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس با همکاری دانشگاه صنعتی اصفهان برای شناسایی منشأ این ذرات در حال انجام است. نتایج اولیه نشان می‌دهد بخش عمده‌ای از ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون ناشی از فعالیت‌های ساخت‌وساز، حمل‌ونقل و بارگیری مواد جامد مانند گوگرد است. همچنین با نظارت ادارات حفاظت محیط زیست شهرستان های عسلویه و کنگان پایش روزانه وضعیت زیست محیطی صنایع ، آب‌پاشی مسیرها و کنترل عملیات خاک‌برداری با همکاری واحد HSE منطقه ادامه دارد.

وی همچنین از توسعه فضای سبز و طرح‌های آبخیزداری خبر داد: تاکنون بیش از ۱۲۰۰ هکتار فضای سبز در اراضی تحت اختیار سازمان منطقه ویژه اقتصادی ایجاد شده و طبق تفاهم‌نامه با سازمان منابع طبیعی و سازمان جنگل‌ها، این رقم تا ۲۲۰۰ هکتار افزایش خواهد یافت. شهرداری‌ها و صنایع نیز در سطح شهرها و روستاهای اطراف به گسترش فضای سبز کمک می‌کنند. این اقدامات در کاهش گرد و غبار و بهبود کیفیت هوا نقش مؤثری دارند.

مرادزاده در خصوص بازیافت گاز فلر (FGR) در پتروشیمی‌ها گفت: مسئولیت اصلی اجرای پروژه‌های FGR بر عهده وزارت نفت و شرکت‌های پتروشیمی است. با این حال، با پیگیری اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست و همکاری پتروشیمی‌های منطقه عسلویه، پروژه‌های متعددی در پتروپالایش کنگان و پتروشیمی های نوری، زاگرس و آریاساسول در حال اجراست و بهسازی فلر پتروشیمی جم از اقدامات شاخص به شمار می‌رود. مطالعات مشابه در مجتمع‌های مروارید و کاویان نیز ادامه دارد.

وی درباره سلامت کارکنان و ساکنان افزود: پایش سلامت کارکنان به‌صورت مستمر توسط واحدهای بهداشت و درمان صنعت نفت انجام می‌شود و ایجاد مرکز پایش سلامت منطقه‌ای توسط وزارت بهداشت در دستور کار است تا اثرات زیست‌محیطی بر جمعیت محلی به‌صورت علمی ارزیابی شود.

در خصوص آلودگی خلیج فارس، مرادزاده تصریح کرد: پایش و پاکسازی سواحل ادامه دارد و همکاری با وزارت نفت و دانشگاه‌ها برای شناسایی منشأ میکروپلاستیک‌ها و فلزات سنگین و تدوین راهکارهای کنترلی تقویت می‌شود، هرچند این پدیده جهانی است.
وی در ارزیابی وعده کاهش ۶۰ درصدی فلرینگ گفت: بر اساس مصوبه هیئت دولت و برنامه ابلاغی شرکت ملی گاز ایران و با اجرای پروژه‌های بخش خصوصی، انتظار می‌رود تا پایان سال آینده پیشرفت قابل توجهی در تحقق هدف کاهش فلرینگ حاصل شود. مسیر طی‌شده واقعی، فنی و قابل ارزیابی است و در سطح شعار نیست.

مرادزاده در پایان تأکید کرد: تسریع در تخصیص اعتبارات و اجرای برنامه‌ها برای تحقق کامل اهداف ضروری است و پیش‌بینی می‌شود فلرینگ به طور چشمگیری کاهش یابد.


در ادامه، مصطفی موذنی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان عسلویه، در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: در عسلویه، ۵۱ فلر مربوط به ۸ پالایشگاه و ۴۶ فلر مربوط به پتروشیمی‌ها فعال است و تنها یک فلر در سال ۱۳۹۵ حذف شده؛ برنامه حذف کامل فلر از سوی وزارت نفت وجود ندارد و مصوبه ۱۳۹۹ برای کاهش فلرینگ با تأخیر مواجه است.

موذنی افزود: پتروشیمی‌های نوری و زاگرس پروژه‌های حذف جریان گاز به فلر را با پیشرفت خوب آغاز کرده‌اند و برخی دیگر در حال امکان‌سنجی هستند.
وی با بیان اینکه پاکسازی روزانه پسماند در سواحل پارک ملی نای‌بند اجرا می‌شود، خاطرنشان کرد: مدیریت آلودگی‌های دریایی از کشتی‌ها بر عهده اداره بنادر است.
رئیس اداره عسلویه در خصوص فضای سبز، عنوان کرد: توسعه با گونه‌های بومی از سال گذشته آغاز شده و تولید یک میلیون نهال انجام شده که در سه سال آینده کیفیت هوا را بهبود می‌بخشد.

وی همچنین یادآور شد: کمک‌های نقدی و غیرنقدی برای حمایت از حیات وحش طبق قانون بودجه ۱۴۰۴ تصویب شده است.


مهرزاد غیبی، رئیس HSE و پدافند غیرعامل و مدیریت بحران ارشد منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، امروز در گفت‌وگو با خبرنگاران با اشاره به اجرای برنامه مصوب هیأت دولت برای کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی در سال ۱۳۹۹ اظهار کرد: مجتمع گاز پارس جنوبی موظف به کاهش ۶۰ درصدی فلرینگ شد.

وی افزود: پس از ابلاغ مصوبه، جلسات کارشناسی متعدد و بررسی‌های فنی انجام گرفت و حجم گازهای قابل بازیافت برآورد شد؛ در نتیجه، برنامه‌های کوتاه‌مدت اصلاحی در پالایشگاه‌های اول تا دوازدهم تعریف گردید.
غیبی با بیان اینکه تأمین اعتبار طرح با موافقت هیأت مدیره شرکت ملی نفت ایران و حمایت وزیر نفت صورت پذیرفت، خاطرنشان کرد: فرآیند خرید تجهیزات و اجرای اصلاحات آغاز شد و فلرینگ از حدود ۹ میلیون مترمکعب در روز به کمتر از ۶ میلیون مترمکعب کاهش یافت.

وی ادامه داد: بخش دیگری از گازهای مازاد نیازمند سرمایه‌گذاری خصوصی، از طریق مزایده عمومی به چهار شرکت واجد صلاحیت واگذار شد؛ با اجرای کامل این مزایده‌ها، فلرینگ منطقه به کمتر از ۳ میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید.
رئیس HSE منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس تأکید کرد: مزایده گازهای فلر عسلویه برای نخستین بار اجرا شد و پس از اخذ مجوزها، اقدامات اجرایی از ابتدای سال جاری آغاز گردید.

غیبی عنوان کرد: شرکت توسعه انرژی سبز آپام به عنوان یکی از شرکت‌های منتخب، مجوز احداث نیروگاه ۲۵ مگاواتی دریافت کرد؛ فاز نخست این نیروگاه با ظرفیت ۷ مگاوات در حال اجرا است و تا پایان سال جاری وارد مدار تولید می‌شود.

وی با اشاره به بهره‌برداری بهینه از گازهای فلر، یادآور شد: واگذاری بخشی از این گازها به صنایع مانند کارخانه سیمان ساروج کنگان و پتروپالایش کنگان در دستور کار قرار گرفته و جلسات فنی مربوطه برگزار شده است؛ انتظار می‌رود پس از مراحل قانونی، این طرح‌ها عملیاتی شوند.

غیبی در پایان گفت: در پتروشیمی‌های عسلویه نیز پروژه‌های بازیابی گازهای فلر در شرکت‌های پتروپالایش کنگان، نوری، زاگرس و آریاساسول در حال اجراست؛ پروژه بهسازی و بدون‌دود کردن فلر پتروشیمی جم از اقدامات شاخص است و مطالعات بازیابی در شرکت‌های مروارید و کاویان نیز ادامه دارد.