جوابیه

وقتی خونریزی مغزی را گرمازدگی تشخیص می‎دهند! + پاسخ مرکز بهداشت جم

حسین تاجیک از خوانندگان این رسانه و ساکن بخش ریز شهرستان جم طی یادداشتی، نسبت به کم تجربگی پزشک مستقر در درمانگاه این شهر نوشته که با پیگیری صورت گرفته از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی استان، پاسخ مرکز بهداشت آن شهرستان هم در پایان آمده است

مشکلات حوزه درمان بخش ریز در شهرستان جم کم نیست، از نبود متخصص و امکانات درمانی و بالینی گرفته تا نداشتن داروخانه شبانه روزی و نیروی انسانی و پزشک با تجربه در تنها مرکز درمانی شهر ریز که همگی باعث شده تا وضعیت بهداشت و درمان ریز روزبه‌روز بدتر شود.

تازه ترین تجربه نگارنده از مراجعه به درمانگاه امام سجاد (ع) بخش ریز بهانه ای شد تا یادی کنیم از ده ها و صدها مطالبه و دادخواهی مردم برای امکانات درمانی که سال هاست بی نتیجه مانده و دادشان در گلو خفه و گاها این دادخواهی نافرجام به ناله هایی بر مزار عزیزانشان در پهنه گورستان بدل گشت.

اگر کمبود آب، نبود امکانات آموزشی و فرهنگی، نبود راه ارتباطی و ده ها مشکل دیگر را بتوانیم نادیده بگیریم، پای جان مردم که به میان می‌آید دیگر نمی‌توان چشم بر روی مشکلات بست.

مشکلات درمانی بخش ریز  سال هاست صدای گلایه مردم را درآورده و مردمی که توانایی و وقت کافی برای بردن بیمار خود به جم یا کنگان یا دورتر زا داشته باشند دیگر در این درمانگاه که برای بیماران بدحال صرفا ایستگاه مرگ است، وقت خود را تلف نمی کنند.

نگارنده این مطلب در تاریخ پنجشنبه یک اردیبهشت ماه ساعت حدود ۱۱ و نیم صبح و در پی وخامت حال پدرم به مرکز درمانی امام سجاد (ع) ریز مراجعه نمودم. پزشک عمومی درمانگاه در معاینه ای کوتاه و در حد دو  تا سه دقیقه مشکل ایشان را ضعف ناشی از گرمازدگی تشخیص و به پرستار دستور تزریق سرم تقویتی دادند و سپس بدون تغییری در احوال بیمار و بدون انتظار برای نتیجه و  ویزیت مجدد وی مرخص شد.

بهتر نشدن حال بیمار بعد از حدود چهار ساعت از مراجعه به درمانگاه باعث شد خانواده او را به اورژانس جم منتقل نمایند و به محض ورود بیمار به آنجا، دکتر اورژانس و حتی پرستار باتجربه آنجا، سکته و خونریزی مغزی را پس از معاینه ای کوتاه و پرسیدن چند سوال از بیمار محتمل ترین حالت تشخیص دادند که با سی تی اسکن مغزی تایید گردید و با تسریع روند درمانی نهایتا بیمار در ساعت ۲۴ در بیمارستان کنگان تحت عمل جراحی قرار گرفت و اکنون حال عمومی وی نسبتا مساعد می باشد.

در این موضوع چند نکته قابل تامل و تذکر برای مردم و مسئولین درمانی بخش ریز وجود دارد:

اول: درمانگاه ریز درکنار ضعف امکانات، دارای سه پزشک عمومی اصطلاحا طرحی می باشد که هر پزشک ۲۴ ساعت در درمانگاه و بصورت ماموریت گردشی انجام وظیفه می نماید. پزشکانی که به دلیل گذراندن طرح به نوعی مجبور به حضور در بخش ریز می شوند و کجا بهتر از نقطه دورافتاده و کم توقعی مثل ریز برای کسب تجربه و آزمون و خطا! بیش از آنکه به پزشک محترم درمانگاه ریز خرده وارد باشد بر مسئولی که صددرصد پزشکان یک مرکز را از فارغ التحصیلان طرحی انتخاب می کند باید خرده گرفت. حداقل یکی از پزشکان را باتجربه انتخاب می کردید که هم به سایر همکاران مشاوره درست دهد و هم جان مردم عرصه کسب مهارت قرار نگیرد.

دوم: کم تجربگی پزشک درکنار خستگی ناشی از ۲۴ ساعت انجام وظیفه را در کنار ویزیت چند دقیقه ای بیمار بگذارید. نتیجه چه خواهد شد؟! در حالی که استاندارد ویزیت براساس مصوبات هیئت وزیران برای ویزیت پزشکان عمومی ۱۵ دقیقه، پزشکان متخصص ۲۰ دقیقه، پزشکان فوق تخصص ۲۵ دقیقه و برای روان‌پزشکان نیز ۳۰ دقیقه شده است.

سوم: چه بسیار بیمارانی که به دلیل نداشتن تمکن مالی، مسافت راه‌، وضعیت حاد بیمار و دلایل دیگر نمی‌توانند به مرکز شهرستان یا شهرهای دیگر برای درمان بروند و جان آن ها بطور جدی به خطر می افتد. بطور مثال در مورد بیمار مذکور که خونریزی مغزی داشته به اذعان پزشک جراح، زمان طلایی رسیدن بیمار خونریزی مغزی فقط سه ساعت است! اما بیش از ۵ ساعت بخاطر عدم تشخیص پزشک درمانگاه ریز وقت تلف شد و تنها چیزی شبیه معجزه جان بیمار را نجات داد.

چهارم: بی‌حوصلگی و بی‌سوادی گروهی از پزشکان متأسفانه موجب گردیده تا استفاده از پاراکلینیک به صورت غیرمعمول و ناهنجاری گسترش یابد. ازدحام بیماران در آزمایشگاه‌ها و مراکز سونوگرافی و تصویربرداری خود مویّد این مطلب می‌باشد. وابستگی بیش از حد پزشک به پارا کلینیک موجب از دست دادن مهارت های بالینی لازمه برای تشخیص بیماری در وی و تبدیل تدریجی پزشک به یک نسخه نویس عادی می‌گردد.

این وابستگی به پاراکلینیک موجب آسیب بیماران و عدم تشخیص صحیح در درازمدّت خصوصاً زمانی که پزشک مربوطه پارا کلینیک در اختیار نداشته باشد می‌گردد که این موضوع به دلیل نبود این امکان در درمانگاه ریز کاملا ملموس است.

همچنین تحمیل هزینه‌های تشخیصی اضافه و غیر ضروری به بیمار و جامعه با توجه به شرایط بد اقتصادی اکثریّت مردم از عوارض بد دیگر این وابستگی می‌باشد.

پنجم: آمبولانس برای روز مباداست! بارها و به کرات از مردم شنیده ایم که در درمانگاه ریز استفاده از آمبولانس به نوعی صرفا برای بیماری تجویز می شود که بسیار وضعیت وخیمی داشته و به نوعی نفس هایش به شماره افتاده است. این درحالی است که این سرسختی در دادن آمبولانس به بیماران برای اعزام به مرکز شهرستان باعث شده که کمبود آمبولانس در این مرکز به چشم نیاید و این طور به نظر برسد که آمبولانس بیشتر اوقات در پارکینگ هست. این روز مبادا انسان را به یاد شعر مرحوم قیصر امین پور می اندازد که:
در صفحه های تقویم
روزی به نام روز مبادا نیست
آن روز هرچه باشد
روزی شبیه دیروز
روزی شبیه فردا
روزی درست مثل همین روزهای ماست
اما کسی چه می داند؟
شاید
امروزنیز روزمبادا
باشد!
روز مبادای بیمار مذکور و بیماران بدحال دیگر روزی شبیه ۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ بود که پزشک اهل سوریه در  اورژانس جم آن را تشخیص داد ولی پزشک طرحی درمانگاه ریز نه!

کلامی با مسئولین بهداشت و درمان شهرستان جم: این یادداشت و یادداشت های مشابه را صرفا به عنوان یک انتقاد رسانه ای و گذرا تلقی نکنید و دادخواهی مردم در این بخش که رابطه مستقیم با جان و عزیزانشان دارد را با توجیهات نخ نما به عرصه فراموشی نبرید. این موضوع سال هاست که از بخش ریز عزیزان زیادی را به سینه قبرستان برده است. خود را از نقش توجیه کننده سیاست ها برای حفظ کرسی بازنشسته کنید و در دولتی که داعی انقلابی گری و خدمت به محرومان است، درد مردم را دریابید.

چه از روی انسانیت، چه از روی احساس مسئولیت و چه از روی ترس از عقوبت الهی یا از دست دادن کرسی هایتان. باشد که این چند خط نقش نیشتر جراحی پزشکی باشد که هم به پدر من حیاتی دوباره داد و هم شاید بتواند لخته  فراموشی و بی خیالی را اندکی از این روند نامبارک بزداید.

کلامی با مردم بخش ریز: هم شهریان نجیبم، صحبت هایی که مطرح شد صرفا بخشی از گلایه های شما بود که امروز با تجربه شخصی نگارنده دوباره زنده شد و دوباره نام عزیزانی که به دلیل نبود امکانات و پزشک متخصص و باتجربه در این مرکز جان خود را از دست داده اند در جلوی دیدگان همه ما ظاهر شد. امکاناتی مثل یک کپسول اکسیژن!

همواره همه ما در برابر کاستی ها کلمه مسئولان را صدا زده ایم! اما نقش خودمان را به عنوان کنشگران و اصلاح کنندگان روندهای نادرست نادیده گرفته ایم. ما نیز باید از نقش ساکت بزرگ بازنشسته شویم و به نقش کنشگر فعال و مطالبه گر وارد شویم. قرار نیست از هر خانواده یک عزیز از دست بدهیم تا این روند تلخ برایمان ملموش شود. یادمان باشد که مرگ صرفا برای همسایه نیست!

توضیحات مرکز بهداشت و درمان شهرستان جم 

با عرض تشکر از دغدغه مندی  این همشهری محترم در خصوص مشکلات احتمالی حوزه بهداشت و درمان شهر ریز لازم می‌دانیم توضیحاتی را در این جهت برای مخاطبین محترم شما عرض می‌نماییم.

نظام شبکه و سطح‌بندی خدمات در برنامه پزشک خانواده از دستاوردهای مهم نظام جمهوری اسلامی می‌باشد که با الگوبرداری و بومی‌سازی از نظام‌های سلامت موفق انجام‌شده و بارها از سوی بهداشت جهانی مورد تحسین قرارگرفته است. به‌واسطه همین سطح‌بندی خدمات، به‌صورت گسترده در سطح یک که شامل خانه‌های بهداشت، پایگاه‌های سلامت و مراکز خدمات جامع سلامت می‌باشد در دسترس آحاد مردم شریف شهرستان خصوصاً همشهریان محترم در شهر ریز و روستاهای تابعه می‌باشد.

خدمات دارویی نیز توسط بخش خصوصی طرف قرارداد با این شبکه به‌صورت مستمر توسط داروخانه تا ساعت ۲۲ و توسط مرکز خدمات جامع سلامت از ساعت ۲۲ لغایت ۷ انجام می‌پذیرد لذا تاکنون گزارشی مبنی بر کمبود دارو به این شبکه اعلام نگردیده است.

در مورد آمبولانس مرکز خدمات جامع سلامت نیز خاطرنشان می‌سازد در صورت مراجعه بیمار با اندیکاسیون (ضرورت) ارجاع در صورت تشخیص پزشک مرکز فرایند ارجاع بیمار به سطح ۲ انجام می‌گردد کما اینکه در ماه گذشته ۵ ماموریت اعزام بیمار توسط آمبولانس مرکز خدمات جامع سلامت ریز انجام‌شده و در صورت نیاز، آمبولانس اورژانس جاده‌ای نیز به‌صورت پشتیبان آماده ارائه خدمات اعزام بیماران به‌صورت شبانه‌روزی می‌باشد.

در خصوص روند درمانی بیمار نیز به توجه به تخصصی بودن فرایندهای درمانی شبکه بهداشت و درمان شهرستان ضمن تقدیر از زحمات کادر درمان شاغل در مراکز خدمات جامع سلامت، خود را مکلف به  نظارت مستمر بر کیفیت خدمات می‌داند و گروه نظارت بر درمان شبکه آماده دریافت شکایات احتمالی و پیگیری این شکایات در کمیسیون مربوطه بوده و کلیه موارد خواه در مراکز درمانی دولتی و یا خصوصی را پیگیری و در جهت پاسخگویی به مطالبات برحق همشهریان محترم مصمم می‌باشد.